Osłabienie organizmu po pobycie w szpitalu określane jest mianem syndromu poszpitalnego. Co ciekawe, może to dotyczyć nawet co drugiego pacjenta opuszczającego placówkę i trwać – w zależności od stanu zdrowia – aż do 7 tygodni! Pacjenci świadomi tego zjawiska są w stanie szybciej odzyskać pełnię sił — wszystko dzięki lepszemu przygotowaniu do okresu rekonwalescencji. Zastanówmy się więc, jak skutecznie zminimalizować syndrom poszpitalny i przyspieszyć powrót do zdrowia po hospitalizacji.

„Ale zmarniałeś”, „Jaka jesteś bledziutka po tym szpitalu”, „Po szpitalu to człowiek zawsze osłabiony” – któż nie wypowiedział lub nie usłyszał takich słów w kontekście wyjścia ze szpitala? Statystycznie każdy z nas trafi kiedyś do szpitala (każdego roku jest to 6 milionów Polaków!), a co 10 dorosły w wieku 45-65 lat i co 5 dorosły 65+ był w szpitalu w poprzednim roku. Jest pewien paradoks w tym, że szpital to miejsce, które ma nam pomóc, ale jednocześnie może nas osłabić. Szacuje się, że co 5. pacjent ogółem i co drugi pacjent 65+ odczuwa długotrwały spadek sprawności po wypisie. Właśnie ten okres nabytej słabości po pobycie w szpitalu nazywany jest syndromem poszpitalnym – wtedy obserwuje się wyższe ryzyko powikłań, a nawet konieczności powtórnej hospitalizacji.

– Analizy pokazują, że jedynie 10-30% powikłań i rehospitalizacji jest związanych z początkową diagnozą i przyczyną hospitalizacji. Oznacza to, że nawet 9 na 10 pacjentów ponownie trafiających do szpitala w ciągu 30 dni powraca z powodu innych schorzeń. Pacjenci, którzy opuszczają szpital, nawet po krótkiej diagnostyce, mogą odczuwać osłabienie utrzymujące się przez kilka dni, jednak zdarza się, że trwa ono kilka tygodni lub miesięcy. Słabość po hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii może utrzymywać się nawet przez kilka lat. Konieczne jest zatem aktywne wspieranie rekonwalescencji pacjentów po pobycie w szpitalu. – mówi dr n. med. Dorota Mańkowska-Wierzbicka, prezes Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu POLSPEN.

Jak się wzmocnić po pobycie w szpitalu? 

Przeciwdziałanie skutkom syndromu poszpitalnego jest możliwe, wymaga jednak wiedzy, chęci i gotowości do działania. Niezwykle ważne w procesie powrotu do zdrowia po hospitalizacji jest odpowiednie żywienie. Wzmocniony w ten sposób organizm szybciej wraca do pełni sił i ma lepsze warunki do regeneracji. Bardzo ważne jest uzupełnienie niedoborów energetycznych i białkowych. Podczas hospitalizacji pacjenci często nie jedzą tyle, ile potrzebują, co może prowadzić do niekorzystnych skutków zdrowotnych. Sprawdzono, że podczas hospitalizacji większość pacjentów nie zjada nawet połowy posiłku! Kluczowe jest, aby po wypisie pacjenci zwrócili szczególną uwagę na zbilansowaną dietę, bogatą w białko, witaminy i składniki mineralne, które wspierają procesy regeneracyjne organizmu. Odpowiednie żywienie to fundament w walce z syndromem poszpitalnym i przyspieszeniu powrotu do pełni sił. 

A pacjenci po hospitalizacji nie jedzą tyle ile powinni – zaledwie co druga starsza osoba spożywa właściwe ilości białka a wielu pacjentów opuszczających szpital ma pogorszony stan odżywienia, co zwiększa ryzyko pogorszenia funkcjonowania, utraty niezależności i większej zachorowalności. Białko odgrywa kluczową rolę w procesie regeneracji po hospitalizacji, wspierając odbudowę tkanek, poprawiając funkcje metaboliczne i wzmacniając układ odpornościowy. Gdy dieta pacjenta nie pokrywa zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze, warto skonsultować z lekarzem opcję włączenia żywienia medycznego – doustnych preparatów odżywczych. 

W procesie rekonwalescencji oprócz odpowiedniego odżywienia i diety bogatej w białko, warto pamiętać także o innych elementach, przyspieszających powrót do pełni sił. A są to: przestrzeganie zaleceń lekarza (np. przyjmowanie wszystkich przepisanych leków w odpowiednich dawkach), zadbanie o sen i odpowiednie zarządzanie stresem, a także aktywność fizyczna dostosowana do możliwości.

– Odbudowa utraconej masy i siły mięśniowej trwa długo – przyrost tkanki mięśniowej ok. 1,5 kg trwa średnio aż 6 miesięcy! Dużo zależy od samego pacjenta, nie można się forsować, ale leżenie w łóżku przez cały dzień nie jest korzystne – może powodować osłabienie, zanik mięśni i ogólny brak sił. Ruszać warto się od momentu, kiedy lekarz na to pozwoli. Aktywność musi być dopasowana do możliwości pacjenta, jednak liczy się każdy spacer czy wejście po schodach. Warto, żeby aktywność zajmowała co najmniej 20 minut każdego dnia. Wielu pacjentów ma problemy z równowagą ciała, siłą mięśniową, czasem z normalnym poruszaniem się. Dlatego ważnym elementem terapii pacjentów po hospitalizacji jest fizjoterapia a także codzienna aktywność fizyczna – podpowiada mgr Krzysztof Parysek – fizjoterapeuta z Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. prof. K. Gibińskiego w Katowicach, który był jednym z ekspertów, biorących udział w opracowaniu nowego poradnika dla pacjenta: „Wychodzę ze szpitala i… co dalej? Jak wrócić do zdrowia po hospitalizacji”, pierwszej publikacji kompleksowo podchodzącej do tematu odzyskiwania sił po pobycie w szpitalu.

Oczywiście pewnych sytuacji nie można przewidzieć i w dużej mierze wiele osób trafia do szpitala nagle, ale ci pacjenci, którzy szykują się do tzw. przyjęcia planowego, mogą odpowiednio przygotować się do pobytu w szpitalu.

O syndromie poszpitalnym pomyśl… przed wizytą w szpitalu!

Przed planowaną hospitalizacją warto wzmocnić organizm. Jak? Skupienie się na zbilansowanej, pełnowartościowej diecie, bogatej w białko, witaminy, składniki mineralne, wspiera w procesie regeneracji. Dlatego tak ważna jest odpowiednia ilość białka w codziennej diecie. Regularna aktywność fizyczna również odgrywa kluczową rolę – codzienne ćwiczenia poprawiają wytrzymałość i siłę mięśniową. Ważne są także nauka i późniejsze stosowanie technik relaksacyjnych, które pomagają zredukować stres związany z nadchodzącą hospitalizacją. Warto zapytać swojego lekarza o włączenie czasowego żywienia medycznego, jako elementu profilaktyki. Żywienie medyczne może dodatkowo wspierać organizm, dostarczając niezbędnych składników odżywczych w skoncentrowanej formie. Dzięki tym prostym krokom organizm jest lepiej przygotowany na wyzwania związane z pobytem w szpitalu, co przyspiesza proces rekonwalescencji.

A po wypisie ze szpitala – działaj!

Warto zatem zdawać sobie sprawę, że aby po chorobie powrócić do aktywnego udziału w życiu codziennym, potrzebne jest odpowiednie działanie. Zwiększamy zatem szansę na pomyślny przebieg procesu rekonwalescencji dzięki 4 krokom:

1. przestrzeganiu zaleceń lekarskich

2. odpowiednim żywieniu

3. odpowiedniej aktywności fizycznej (20 minut dziennie, codziennie!)

4. zadbaniu o sen i zarządzaniu stresem

Etap po pobycie w szpitalu to moment, kiedy organizm potrzebuje dodatkowej troski, ponieważ jest bardziej podatny na różne dolegliwości, często niezwiązane z pierwotnym powodem wizyty w szpitalu. Odzyskiwanie sił po pobycie w szpitalu to proces – wymaga czasu i cierpliwości, a co najważniejsze – zaangażowania!

Informacja prasowa

Starzenie się jest naturalnym procesem, który dotyka każdego z nas. Niemniej jednak, tempo, w jakim się starzejemy, może być różne w zależności od wielu czynników. Niektóre z tych czynników są nieuniknione, jak genetyka, ale wiele z nich zależy od naszego stylu życia i środowiska. W tym artykule przyjrzymy się głównym czynnikom przyspieszającym proces starzenia się, opierając się na wynikach badań naukowych.

Genetyka a starzenie się

Wpływ genów na proces starzenia

Geny odgrywają kluczową rolę w procesie starzenia się. Badania wskazują, że około 20-30% różnic w długości życia ludzi można przypisać czynnikom genetycznym . Geny wpływają na tempo regeneracji komórek, reakcje organizmu na stres oraz podatność na choroby. Na przykład, mutacje w genach odpowiedzialnych za naprawę DNA mogą prowadzić do przyspieszonego starzenia się, co obserwujemy w przypadku niektórych rzadkich zespołów genetycznych, takich jak zespół Wernera .

Epigenetyka

Epigenetyka, czyli zmiany w ekspresji genów nie wynikające z modyfikacji sekwencji DNA, również odgrywa istotną rolę w starzeniu się. Czynniki środowiskowe, takie jak dieta, stres i ekspozycja na toksyny, mogą wpływać na epigenetyczne modyfikacje genów, co z kolei wpływa na proces starzenia się. Badania pokazują, że zmiany epigenetyczne mogą prowadzić do dysfunkcji komórek i tkanek, przyspieszając starzenie się organizmu .

Styl życia a starzenie się

Dieta i odżywianie

Dieta ma ogromny wpływ na proces starzenia się. Spożywanie dużej ilości przetworzonej żywności, bogatej w cukry i tłuszcze trans, może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, który jest jednym z głównych czynników przyspieszających starzenie się . Dieta bogata w owoce, warzywa, zdrowe tłuszcze i białka może pomóc w spowolnieniu tego procesu. Antyoksydanty zawarte w wielu warzywach i owocach neutralizują wolne rodniki, które uszkadzają komórki i przyspieszają starzenie się .

Aktywność fizyczna

Regularna aktywność fizyczna jest jednym z najskuteczniejszych sposobów na opóźnienie procesu starzenia się. Ćwiczenia pomagają w utrzymaniu masy mięśniowej, poprawiają krążenie i zwiększają produkcję hormonów, które wspierają regenerację komórek. Badania pokazują, że osoby regularnie ćwiczące mają dłuższe telomery, czyli końcowe odcinki chromosomów, które chronią DNA przed uszkodzeniem . Krótsze telomery są związane z przyspieszonym starzeniem się i zwiększonym ryzykiem chorób związanych z wiekiem.

Stres

Stres psychologiczny ma znaczący wpływ na proces starzenia się. Przewlekły stres prowadzi do podwyższonego poziomu kortyzolu, hormonu stresu, który może uszkadzać komórki i tkanki. Badania wykazały, że osoby narażone na chroniczny stres mają krótsze telomery i wykazują wcześniejsze oznaki starzenia się . Techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja, joga i regularne ćwiczenia relaksacyjne, mogą pomóc w redukcji poziomu stresu i jego negatywnego wpływu na starzenie się.

Słabe nawyki senne

Sen jest niezbędny do regeneracji organizmu. Brak odpowiedniej ilości snu może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, osłabienia układu odpornościowego i przyspieszenia procesu starzenia się. Badania pokazują, że osoby regularnie śpiące mniej niż 7 godzin na dobę mają wyższe ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, choroby serca i otyłość, które są związane z przyspieszonym starzeniem się .

Czynniki środowiskowe a starzenie się

Zanieczyszczenie powietrza

Zanieczyszczenie powietrza jest jednym z głównych czynników przyspieszających starzenie się skóry i całego organizmu. Drobne cząstki zanieczyszczeń mogą przenikać do skóry i powodować stres oksydacyjny oraz stan zapalny, prowadząc do przedwczesnego starzenia się skóry, zmarszczek i utraty elastyczności . Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza jest również związana z wyższym ryzykiem chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, co przyspiesza starzenie się organizmu.

Promieniowanie UV

Promieniowanie ultrafioletowe (UV) jest jednym z głównych czynników zewnętrznych przyspieszających starzenie się skóry. Długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do uszkodzeń DNA w komórkach skóry, co powoduje fotostarzenie. Objawia się to zmarszczkami, przebarwieniami i utratą elastyczności skóry. Stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym i unikanie nadmiernego narażenia na słońce są kluczowe w zapobieganiu fotostarzeniu .

Nałogi a starzenie się

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu jest jednym z najważniejszych czynników przyspieszających starzenie się. Substancje chemiczne zawarte w dymie papierosowym powodują stres oksydacyjny i stan zapalny, co prowadzi do uszkodzeń komórek i tkanek. Badania wykazały, że palacze mają znacznie więcej zmarszczek i gorszą kondycję skóry w porównaniu z osobami niepalącymi. Ponadto, palenie zwiększa ryzyko wielu chorób przewlekłych, które przyspieszają proces starzenia się .

Nadużywanie alkoholu

Nadużywanie alkoholu ma negatywny wpływ na zdrowie i przyspiesza starzenie się. Alkohol powoduje odwodnienie organizmu, co prowadzi do utraty elastyczności skóry i pojawienia się zmarszczek. Ponadto, alkohol uszkadza wątrobę, co może prowadzić do jej marskości i innych poważnych schorzeń. Badania wskazują również, że nadmierne spożycie alkoholu przyczynia się do zwiększonego ryzyka chorób serca i nowotworów, które są związane z przyspieszonym starzeniem się .