Żyjemy w czasach, w których konsumpcja i produkcja odpadów osiągnęły niespotykane wcześniej poziomy. Według Światowego Banku do 2050 roku liczba odpadów na ziemi ma wzrosnąć o 70 procent . Odpady te nie tylko zajmują cenne miejsce na składowiskach, ale także zanieczyszczają środowisko, emitują szkodliwe gazy cieplarniane i zagrażają zdrowiu ludzkiemu i zwierzęcemu.
Czy można coś z tym zrobić? Odpowiedź brzmi: tak! Każdy z nas może przyczynić się do zmniejszenia ilości odpadów, które generuje, poprzez przyjęcie filozofii zero waste. Zero waste to podejście do gospodarowania odpadami, które polega na świadomym ograniczaniu ich powstawania, ponownym wykorzystywaniu, recyklingu i kompostowaniu. Zero waste to także styl życia, który promuje odpowiedzialną produkcję i konsumpcję, szacunek dla zasobów naturalnych i minimalizm.
Jak zacząć przygodę z zero waste?
Pierwszym krokiem do wprowadzenia zasad zero waste w codziennym życiu jest uświadomienie sobie, ile i jakich odpadów generujemy. Możemy to zrobić poprzez dokonanie audytu śmieci, czyli dokładnego przeanalizowania zawartości naszych koszy na śmieci przez tydzień lub dłużej. Zapiszmy, co wyrzucamy, jakie są to materiały, ile ich jest i dlaczego się ich pozbywamy. Możemy też zważyć nasze śmieci i porównać je ze średnią krajową lub światową.
Audyt śmieci pomoże nam zidentyfikować obszary, w których możemy ograniczyć ilość odpadów lub znaleźć dla nich lepsze rozwiązania. Na przykład, jeśli zauważymy, że dużo wyrzucamy jednorazowych opakowań po żywności lub napojach, możemy postarać się kupować produkty na wagę lub w opakowaniach wielokrotnego użytku. Jeśli widzimy, że dużo marnujemy jedzenia, możemy spróbować planować lepiej nasze posiłki i zakupy oraz przechowywać żywność w sposób zapobiegający jej psuciu się.
Jak stosować 5R zero waste?
Podstawową zasadą zero waste jest stosowanie tzw. 5R: refuse (odmawiaj), reduce (ograniczaj), reuse (wykorzystuj ponownie), recycle (recykluj) i rot (kompostuj). Są to proste kroki, które pomagają nam zmniejszyć ilość odpadów na każdym etapie cyklu życia produktu. Oto kilka przykładów, jak je stosować:
Refuse (odmawiaj) – oznacza odmawianie tego, czego nie potrzebujemy lub co jest szkodliwe dla środowiska. Na przykład, możemy odmawiać plastikowych toreb na zakupy i używać własnych torb wielorazowych. Możemy też odmawiać reklamówek, ulotek, katalogów i innych materiałów, które tylko zaśmiecają naszą przestrzeń. Możemy też odmawiać kupowania produktów, które zawierają niebezpieczne substancje chemiczne, są przeładowane opakowaniami lub pochodzą z nieetycznych źródeł.
Reduce (ograniczaj) – oznacza ograniczanie tego, czego potrzebujemy, ale niekoniecznie musimy mieć. Na przykład, możemy ograniczać ilość ubrań, kosmetyków, gadżetów i innych przedmiotów, które kupujemy. Możemy też ograniczać ilość energii, wody i paliwa, które zużywamy. Możemy też ograniczać ilość jedzenia, które kupujemy i jemy, unikając nadmiaru i marnotrawstwa.
Reuse (wykorzystuj ponownie) – oznacza wykorzystywanie ponownie tego, co już mamy, zamiast wyrzucać i kupować nowe. Na przykład, możemy wykorzystywać ponownie słoiki po dżemach czy butelki po napojach jako pojemniki na żywność lub inne przedmioty. Możemy też wykorzystywać ponownie ubrania, meble, książki czy zabawki, oddając je innym osobom lub organizacjom charytatywnym lub sprzedając na giełdach czy portalach internetowych. Możemy też naprawiać zepsute przedmioty zamiast je wyrzucać lub wymieniać się nimi z innymi ludźmi.
Recycle (recykluj) – oznacza przetwarzanie tego, co nie może być wykorzystane ponownie, na nowe produkty lub materiały. Na przykład, możemy recyklingować papier, plastik, szkło, metal czy baterie, oddając je do specjalnych pojemników lub punktów zbiórki. Możemy też recyklingować odpady organiczne, takie jak obierki czy resztki jedzenia, kompostując je w domu lub w ogrodzie.
Rot (kompostuj) – oznacza przekształcanie odpadów organicznych w nawóz naturalny dla roślin. Na przykład, możemy kompostować odpady kuchenne i ogrodowe w specjalnym kompostowniku lub wermikompostowniku. Kompostowanie jest doskonałym sposobem na zmniejszenie ilości odpadów biodegradowalnych i poprawę jakości gleby.
Jak żyć zero waste w różnych aspektach życia?
Zasady zero waste można stosować w różnych aspektach życia: w domu, w pracy, w szkole, na zakupach, na podróży czy na imprezie. Oto kilka porad, jak to robić:
- W domu – dbaj o porządek i organizację swojej przestrzeni, unikaj zbędnych przedmiotów i opakowań. Wybieraj produkty naturalne i ekologiczne do sprzątania i pielęgnacji ciała. Używaj własnych pojemników i woreczków na żywność. Segreguj śmieci i kompostuj odpady organiczne. Oszczędzaj energię i wodę.
- W pracy – używaj własnego kubka i sztućców do picia i jedzenia. Unikaj drukowania zbędnych dokumentów i używaj papieru z obu stron. Wyłączaj komputer i inne urządzenia elektryczne po skończonej pracy. Dojeżdżaj do pracy rowerem lub komunikacją publiczną.
- Na zakupach – wybieraj produkty lokalne, sezonowe i ekologiczne. Kupuj na wagę lub w opakowaniach wielokrotnego użytku. Unikaj jednorazowych toreb, słomek, kubków i sztućców. Planuj swoje zakupy i nie kupuj więcej niż potrzebujesz.
- W podróży – podróżuj środkami transportu publicznego, rowerem lub pieszo. Unikaj samolotów i samochodów. Zabieraj ze sobą własne akcesoria podróżne, takie jak butelka na wodę, kubek termiczny, torba na zakupy czy kosmetyki w kostkach. Nie kupuj pamiątek z zagrożonych gatunków zwierząt i roślin. Nie zostawiaj śmieci w miejscach, które odwiedzasz.
- Na imprezie – używaj naczyń i sztućców wielorazowych lub biodegradowalnych. Unikaj balonów, konfetti i innych dekoracji, które trudno się rozkładają. Przygotowuj własne przekąski i napoje z naturalnych składników. Zachęcaj swoich gości do przynoszenia własnych pojemników na resztki jedzenia.
Jakie są korzyści z życia zero waste?
Życie zero waste ma wiele korzyści dla nas i dla planety. Oto niektóre z nich:
- Oszczędzamy pieniądze – kupując mniej i lepiej, unikamy niepotrzebnych wydatków i oszczędzamy na dłuższą metę. Ponadto, ponowne wykorzystywanie, recykling i kompostowanie pomagają nam zmniejszyć koszty związane z utylizacją odpadów.
- Dbamy o zdrowie – używając naturalnych i ekologicznych produktów do sprzątania i pielęgnacji ciała, unikamy narażania się na szkodliwe substancje chemiczne. Ponadto, jedząc zdrową żywność bez zbędnych dodatków i konserwantów, poprawiamy stan naszego organizmu.
- Pomagamy środowisku – ograniczając ilość odpadów, które generujemy, zmniejszamy nasz ślad ekologiczny i wpływ na zmiany klimatu. Ponadto, wspierając lokalną produkcję i konsumpcję, redukujemy emisję spalin związanych z transportem towarów.
- Poprawiamy jakość życia – żyjąc zero waste, uczymy się doceniać to, co mamy, a nie to, co chcemy mieć. Uwalniamy się od nadmiaru rzeczy i stresu związanego z nimi. Zyskujemy więcej czasu i przestrzeni dla siebie i dla innych.
