Melatonina to hormon, który ma kluczowe znaczenie dla naszego snu i zdrowia. Jest produkowana przez szyszynkę w mózgu i reaguje na zmiany natężenia światła. Melatonina pomaga nam zasnąć, poprawia jakość snu i reguluje nasz zegar biologiczny. Jednak nie zawsze mamy wystarczającą ilość melatoniny w organizmie. Czym to grozi i jak sobie z tym radzić?
Czym jest melatonina?
Melatonina jest hormonem naturalnie występującym w organizmie człowieka, który reguluje rytm dobowy snu i czuwania. Jest wytwarzana głównie w szyszynce, czyli małym gruczole położonym w środku mózgu, który reaguje na zmiany natężenia światła. Melatonina zaczyna się wydzielać po zapadnięciu zmroku i osiąga najwyższe stężenie między północą a trzecią nad ranem. Wtedy czujemy się senni i łatwiej zasypiamy. Natomiast gdy świta, poziom melatoniny spada i budzimy się ze snu12.
Jak działa na nas melatonina?
Melatonina nie tylko wpływa na jakość i długość naszego snu, ale także ma inne korzystne działania na organizm. Melatonina jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Melatonina zwiększa też odporność organizmu, ponieważ stymuluje produkcję przeciwciał i cytokin. Melatonina może także obniżać ciśnienie krwi, poprawiać nastrój i hamować rozwój niektórych nowotworów3.
Niedobór melatoniny
Niestety, poziom melatoniny w organizmie nie zawsze jest optymalny. Na wydzielanie melatoniny wpływają różne czynniki, takie jak wiek, stres, dieta, leki czy styl życia. Najczęstszą przyczyną niedoboru melatoniny są zaburzenia snu spowodowane przez nienaturalne źródła światła, takie jak telewizor, komputer czy telefon. Światło niebieskie emitowane przez te urządzenia hamuje produkcję melatoniny i zakłóca nasz zegar biologiczny12.
Objawy niedoboru melatoniny
Objawy niedoboru melatoniny mogą być bardzo uciążliwe i negatywnie wpływać na nasze zdrowie i samopoczucie. Niedobór melatoniny może powodować:
- bezsenność lub trudności z zasypianiem
- częste budzenie się w nocy lub przedwcześnie rano
- sen niefizjologiczny lub niewygodny
- zmęczenie i senność w ciągu dnia
- zaburzenia koncentracji i pamięci
- depresję lub lęk
- obniżoną odporność
- podwyższone ciśnienie krwi
- zaburzenia hormonalne
Co robić w przypadku niedoboru melatoniny?
W takich przypadkach pomocna może być suplementacja melatoniną. Melatonina jest dostępna bez recepty w postaci tabletek lub kapsułek o różnych dawkach. Melatonina jest wskazana jako środek pomocniczy w leczeniu zaburzeń rytmu snu i czuwania związanych ze zmianą stref czasowych (tzw. jet lag), pracą zmianową lub niewidzeniem. Melatonina może także łagodzić objawy menopauzy, migreny czy zespołu niespokojnych nóg.
Melatonina – czy ma skutki uboczne?
Melatonina jest uważana za substancję bezpieczną dla zdrowia, jednak jej stosowanie może powodować u niektórych osób skutki uboczne w postaci:
- bólów głowy
- obniżenia temperatury ciała
- astenii (przewlekłego zmęczenia)
- dezorientacji
- odczuwania senności w ciągu dnia
Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych związanych z melatoniną należą także:
- nudności
- zawroty głowy
- senność
Melatonina może również wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, w tym antydepresantami, lekami rozrzedzającymi krew i lekami na ciśnienie krwi. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji melatoniną należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Czy można się uzależnić od melatoniny?
Nie, melatonina nie jest uzależniająca. Stosowanie jej nawet przez dłuższy czas nie wywołuje uzależnienia. Jednak lepiej, aby dawkę leku oraz czas trwania kuracji ustalił lekarz rodzinny, który zna ogólny stan zdrowia pacjenta i jego wrażliwość na leki. Suplementację warto zaczynać od najmniejszych dawek i utrzymywać je, jeśli są skuteczne.
