Gastroskopia to badanie endoskopowe, które pozwala na oglądanie śluzówki przełyku, żołądka i dwunastnicy za pomocą specjalnego urządzenia zwane endoskopem. Gastroskopia jest nie tylko metodą diagnostyczną, ale także terapeutyczną, ponieważ umożliwia leczenie niektórych chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wiele osób obawia się tego badania, ponieważ wiąże się ono z dyskomfortem, bólem, lękiem i odruchem wymiotnym. Dlatego często pojawia się pytanie, czy lepiej poddać się gastroskopii w znieczuleniu ogólnym, czyli pod narkozą, czy bez znieczulenia. W tym artykule przedstawimy zalety i wady obu opcji, a także podpowiemy, jak się przygotować do gastroskopii i co może ona wykryć.
Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym – kiedy i dla kogo?
Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym polega na podaniu pacjentowi środków, które wywołują stan nieprzytomności i brak odczuwania bólu podczas badania. Znieczulenie ogólne jest podawane przez anestezjologa, który monitoruje parametry życiowe pacjenta i zapewnia jego bezpieczeństwo. Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym trwa zwykle nieco dłużej niż bez znieczulenia, ponieważ wymaga czasu na wprowadzenie i wybudzenie pacjenta z narkozy.
Zalety gastroskopii w znieczuleniu ogólnym to:
- Brak bólu, dyskomfortu, lęku i odruchu wymiotnego podczas badania, co zwiększa komfort i akceptację pacjenta.
- Brak współpracy pacjenta podczas badania, co ułatwia lekarzowi wprowadzenie endoskopu, oglądanie śluzówki, pobieranie próbek tkanek i wykonywanie zabiegów.
- Możliwość wykonania badania u pacjentów, którzy nie mogą lub nie chcą poddać się gastroskopii bez znieczulenia, np. z powodu silnego lęku, fobii, zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności intelektualnej, niezdolności do połykania, zwężenia przełyku, krwawienia, niedrożności, perforacji lub innych powikłań.
Wady gastroskopii w znieczuleniu ogólnym to:
- Większe ryzyko powikłań związanych z podaniem środków znieczulających, takich jak reakcje alergiczne, zaburzenia oddychania, krążenia, rytmu serca, ciśnienia krwi, temperatury ciała, świadomości, pamięci czy funkcji poznawczych.
- Konieczność wykonania dodatkowych badań przed badaniem, takich jak badanie krwi, EKG, RTG klatki piersiowej, spirometria, aby ocenić stan zdrowia i przygotowanie pacjenta do znieczulenia ogólnego.
- Konieczność pozostania w szpitalu lub przychodni przez kilka godzin po badaniu, aż do ustąpienia działania środków znieczulających i odzyskania pełnej sprawności. Pacjent nie może prowadzić pojazdów, obsługiwać maszyn, podejmować ważnych decyzji czy podpisywać dokumentów przez co najmniej 24 godziny po badaniu.
- Wyższy koszt badania, ponieważ wymaga ono udziału anestezjologa, pielęgniarki, sprzętu i leków znieczulających.
Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym jest zalecana dla pacjentów, którzy mają silny lęk, fobię, zaburzenia psychiczne, niepełnosprawność intelektualną, niezdolność do połykania, zwężenie przełyku, krwawienie, niedrożność, perforację lub inne powikłania, które uniemożliwiają lub utrudniają wykonanie badania bez znieczulenia. Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym jest również zalecana dla pacjentów, którzy mają wskazania do wykonania skomplikowanych lub długotrwałych zabiegów endoskopowych, takich jak usunięcie dużych polipów, poszerzanie zwężeń, zamykanie wrzodów, zatrzymywanie krwawień czy usuwanie ciał obcych. Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym jest również opcją dla pacjentów, którzy nie chcą lub nie mogą poddać się gastroskopii bez znieczulenia z innych powodów.
Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego – kiedy i dla kogo?
Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego polega na podaniu pacjentowi środków, które zmniejszają ból, dyskomfort, lęk i odruch wymiotny podczas badania, ale nie wywołują stanu nieprzytomności. Środki te mogą być podawane w postaci sprayu do gardła, tabletki, zastrzyku lub kroplówki. Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego jest wykonywana przez lekarza endoskopistę, który wprowadza endoskop przez usta lub nos do przełyku, żołądka i dwunastnicy, oglądając na monitorze stan śluzówki, pobierając próbki tkanek, wykonując zabiegi lub usuwając ciała obce. Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego trwa zwykle od 10 do 15 minut, w zależności od celu i zakresu badania.
Zalety gastroskopii bez znieczulenia ogólnego to:
- Mniejsze ryzyko powikłań związanych z podaniem środków znieczulających, takich jak reakcje alergiczne, zaburzenia oddychania, krążenia, rytmu serca, ciśnienia krwi, temperatury ciała, świadomości, pamięci czy funkcji poznawczych.
- Brak konieczności wykonania dodatkowych badań przed badaniem, takich jak badanie krwi, EKG, RTG klatki piersiowej, spirometria, aby ocenić stan zdrowia i przygotowanie pacjenta do znieczulenia ogólnego.
- Krótszy czas trwania badania i szybszy powrót do pełnej sprawności po badaniu. Pacjent może opuścić szpital lub przychodnię zaraz po badaniu lub po krótkiej obserwacji. Pacjent może prowadzić pojazdy, obsługiwać maszyn, podejmować ważne decyzje czy podpisywać dokumenty po badaniu, o ile nie otrzymał środków uspokajających.
- Niższy koszt badania, ponieważ nie wymaga ono udziału anestezjologa, pielęgniarki, sprzętu i leków znieczulających.
Wady gastroskopii bez znieczulenia ogólnego to:
- Większy ból, dyskomfort, lęk i odruch wymiotny podczas badania, co może zmniejszać komfort i akceptację pacjenta.
- Konieczność współpracy pacjenta podczas badania, co może utrudniać lekarzowi wprowadzenie endoskopu, oglądanie śluzówki, pobieranie próbek tkanek i wykonywanie zabiegów. Pacjent musi być w stanie połykać endoskop, oddychać przez nos, nie kaszleć, nie wymiotować i nie poruszać się podczas badania.
- Niemożliwość wykonania badania u pacjentów, którzy nie mogą lub nie chcą współpracować podczas badania, np. z powodu silnego lęku, fobii, zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności intelektualnej, niezdolności do połykania, zwężenia przełyku, krwawienia, niedrożności, perforacji lub innych powikłań, które wymagają znieczulenia ogólnego. Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego jest również niewskazana dla pacjentów, którzy mają przeciwwskazania do podania środków znieczulających lub uspokajających, takich jak alergia, ciąża, karmienie piersią, choroby serca, płuc, wątroby, nerek czy układu nerwowego.
- Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego jest zalecana dla pacjentów, którzy nie mają silnego lęku, fobii, zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności intelektualnej, niezdolności do połykania, zwężenia przełyku, krwawienia, niedrożności, perforacji lub innych powikłań, które uniemożliwiają lub utrudniają wykonanie badania w znieczuleniu ogólnym. Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego jest również zalecana dla pacjentów, którzy mają wskazania do wykonania prostych lub krótkotrwałych zabiegów endoskopowych, takich jak pobranie próbki tkanek, usunięcie małych polipów, zamykanie małych wrzodów, zatrzymanie małych krwawień czy usuwanie małych ciał obcych. Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego jest również opcją dla pacjentów, którzy chcą lub mogą poddać się gastroskopii w znieczuleniu miejscowym z innych powodów.
