Oszustwa na starszych ludzi to coraz częstsze i coraz bardziej wyrafinowane zjawisko. Przestępcy wykorzystują naiwność, zaufanie i samotność osób starszych, aby wyłudzić od nich pieniądze, biżuterię, dokumenty lub dane osobowe. Niektóre z tych oszustw mogą mieć tragiczne skutki nie tylko materialne, ale także emocjonalne i zdrowotne. Jak więc nie dać się oszukać? Oto kilka porad, które mogą pomóc.
Poznaj najczęstsze metody oszustw
Pierwszym krokiem do ochrony przed oszustwami jest poznanie najczęstszych metod, którymi posługują się przestępcy. Oto niektóre z nich:
- Metoda „na wnuczka” – polega na tym, że oszust dzwoni do starszej osoby i podaje się za jej wnuczka lub wnuka, który potrzebuje pilnie pieniędzy na leczenie, naprawę samochodu, spłatę długu lub inną nagłą sytuację. Oszust prosi o przekazanie pieniędzy za pośrednictwem kuriera, banku lub poczty.
- Metoda „na policjanta” – polega na tym, że oszust dzwoni do starszej osoby i podaje się za policjanta lub prokuratora, który prowadzi śledztwo w sprawie fałszywych banknotów lub kradzieży konta bankowego. Oszust prosi o podanie danych osobowych, numeru konta lub kodu PIN, albo o przekazanie pieniędzy lub kart bankowych za pośrednictwem kuriera lub na wskazane konto.
- Metoda „na pracownika” – polega na tym, że oszust dzwoni do starszej osoby i podaje się za pracownika jakiejś instytucji publicznej lub prywatnej, np. ZUS-u, NFZ-u, wodociągów, gazowni czy firmy ubezpieczeniowej. Oszust prosi o podanie danych osobowych, numeru PESEL lub dowodu osobistego, albo o zapłatę za jakąś usługę lub produkt.
- Metoda „na fałszywego krewnego” – polega na tym, że oszust podchodzi do starszej osoby na ulicy lub w sklepie i podaje się za jej krewnego lub znajomego. Oszust próbuje nawiązać rozmowę i zyskać zaufanie ofiary, a następnie prosi o pożyczenie pieniędzy lub zaproszenie do domu.
Bądź czujny i ostrożny
Drugim krokiem do ochrony przed oszustwami jest bycie czujnym i ostrożnym w kontaktach z nieznajomymi. Oto kilka zasad, których warto przestrzegać:
- Nie ufaj ślepo osobom, które dzwonią do ciebie lub podchodzą do ciebie i twierdzą, że są twoimi krewnymi, znajomymi lub pracownikami jakiejś instytucji. Sprawdź ich tożsamość i wiarygodność poprzez zadawanie pytań kontrolnych lub kontakt z innymi osobami.
- Nie podawaj nikomu swoich danych osobowych, numerów kont bankowych, kodów PIN czy haseł. Nie przekazuj nikomu swoich pieniędzy, kart bankowych czy dokumentów. Nie podpisuj żadnych umów czy zobowiązań bez dokładnego zapoznania się z ich treścią i konsekwencjami.
- Nie wpuszczaj do swojego domu nieznajomych osób bez wcześniejszego umówienia się. Nie zostawiaj ich samych w żadnym pomieszczeniu. Nie pokazuj im swoich wartościowych rzeczy ani miejsc, gdzie je przechowujesz.
- Nie daj się naciskać ani zastraszać osobom, które próbują cię oszukać. Nie podejmuj pochopnych decyzji pod wpływem emocji. Nie bój się odmówić lub przerwać rozmowę. Nie wstydź się prosić o pomoc lub zgłosić podejrzaną sytuację.
Zgłoś oszustwo i poproś o pomoc
Trzecim krokiem do ochrony przed oszustwami jest zgłoszenie oszustwa i poproszenie o pomoc, jeśli padłeś ofiarą przestępców lub podejrzewasz, że ktoś próbuje cię oszukać. Oto kilka sposobów, jak to zrobić:
- Zgłoś oszustwo na policję. Zadzwoń na numer alarmowy 112 lub 997 i opisz, co się stało, kto cię oszukał i jakie straty poniosłeś. Pamiętaj, że im szybciej zgłosisz oszustwo, tym większa szansa na odzyskanie swojego majątku i ukaranie sprawców.
- Poproś o pomoc doradcę seniora. Doradca seniora to osoba, która udziela bezpłatnej pomocy i porady osobom starszym w różnych sprawach, np. prawnych, finansowych czy socjalnych. Możesz znaleźć doradcę seniora w swoim urzędzie gminy lub mieście lub na stronie Bezpieczny Senior.
- Skorzystaj z pomocy psychologa lub terapeuty. Jeśli czujesz się przygnębiony, zły lub winny po oszustwie, możesz potrzebować wsparcia psychologicznego. Możesz skontaktować się z psychologiem lub terapeutą w swoim przychodni zdrowia lub na stronie Centrum Pomocy Psychologicznej dla Seniorów.
- Porozmawiaj z rodziną lub przyjaciółmi. Jeśli masz kogoś bliskiego, komu możesz zaufać i z kim możesz podzielić się swoimi przeżyciami, nie wahaj się to zrobić. Możesz też dołączyć do grupy wsparcia dla osób pokrzywdzonych przez oszustwa, np. na stronie Stowarzyszenia Oszukanych Seniorów.
